LANCE'S POINT OF VIEW THROWBACK
Pauwi na ako galing school dahil may binili akong mga gamit para sa project na gagawin ko. Bago ko pa mahawakan ang doorknob, narinig ko ang boses ni Archie na nagmamakaawa.
Bigla akong kinabahan nang marinig kong may sumigaw si Dad. Ngayon ko lang siyang narinig na ganoon ang asal. Kaya sumilip ako sa bintana para makita kung anong nangyayari sa loob. Si Dad, sobrang pula ng mata. Hawak si Archie sa braso at mukang galit na galit siya. Ano bang nangyayari?
"Wala sabing uuwi eh!" bigla nanginig ang buong katawan ko sa narinig ko. Nakakatakot. Si Archie, humahangulngol na.
"Uuwi na po ako Sir Trad." boses ni Archie na nagmamakaawa. Nang silipin kong mabuti, nagpupumiglas siya palayo kay Dad.
"Hindi ka uuwi hanggat hindi kita natitikman kang bata ka!" ang mga salitang iyon ang nagbigay kilabot sa akin. Ang kabog ng dibdib ko sobrang bilis. Hindi ko maintindihan si Dad, bakit siya nagkakaganoon?
Gusto kong tulungan si Archie. Natatakot ako na baka makita ako ni Dad at pagalitan niya. Napansin ko nalang na kinaladkad niya si Archie paakyat sa second floor habang hila-hila ang braso. Nang tuluyan na silang makaakyat, pumasok na ako sa loob at sinara ang pinto. Marahan kong inakyat ang ikalawang palapag na walang nililikhang ingay.
Mula sa pasilyo, naririnig ko ang pagmamakaawa ni Archie. Nakakatindig balahibo ang ginagawa ni Dad kay Archie at lalo pa akong nakaramdam ng takot nang silipin ko ang kwarto ni Dad kung saan nagmumula ang boses nila.
Hindi pwede mangyari iyon!
Maiyak-iyak siya nakasubo sa ari ni Dad sinasabunutan si Archie. Nagmamakaawa siya, humihingi ng tulong. Naestatwa ako sa kinatatayuan ko habang pinapanood ko sila, natatakot ako kay Dad. Parang hindi siya ang Dad ko, hindi siya.
"Sir Trad, ayoko na po— Arrck." kitang kita na lumuluha si Archie habang umuulos sa bibig niya.
"Shit—h ahhh tangina mo Archie ang sikip ng bunganga mo. Ahhhh—"
Sumisikip dibdib ko kasabay noon ang paluha ko habang nanonood sa ginagawa nila. Hindi ko alam ang gagawin, wala akong lakas na loob para awatin sila. Naasar ako sa sarili ko, wala akong magawa.
Sa kabilang banda ng utak ko, tinatamaan ako ng libog. Sobrang naninigas ang ari ko habang nakikita ko ang kahalayang ginagawa ni Dad kay Archie. Namalayan ko nalang ang kamay ko na nakahawak sa ari ko, taas baba.
"Ahhhhh Archie igalaw mo dila mo. Isusumbong kita kay Lance— ahhh. Ayan, ang sarap."
"— ayoko na po— uckk"
"Sige lamunin mo— ohhhh, sayong sayo na ang burat ko. Asawa na kita ngayon Archie, ako lang ang sasambahin mo. Kapag hindi mo iyon ginawa isususmbong kita kay Lance, gusto mo bang mapagalitan ko siya dahil sayo?"
"Sir Trad—Ucckk"
Habang pinapanood ko sila, namalayan ko nalang na basang basa na ang kamay ko. Puting likido ang sumirit patama sa pintuan kung saan ako nakasilip ngayon.
"Gusto mo sa kwarto tayong anak ko? Doon kita bubuntisin."
"Ayoko—hmmpp."
Matapos sabihi ni Dad iyon— agad akong nanakbo sa kwarto ko at saka ko kinuha ko ang digital cam sa table cabinet. Hiniram ko kay Dad para sa project ko. Naramdaman kong bumukas ang pinto ng kwarto ko kaya nanakbo ako papasok sa loob ng cabinet ko.
Ilang saglit narinig ko ang boses nila, nagtatalo.
Malakas ang kabog ng dibdib ko sa takot at kaba. Anumang oras maari niyang buksan ang cabinet para kumuha ng damit. Mahuhuli ako.
Binuksan ko ng bahagya ang cabinet nang makita ko silang papasok sa kwarto. Patuloy parin sa pagmamakaawa si Archie pero wala lang pake si Dad. Hinagis niya lang si Archie sa kama at saka pumaibabaw si Dad. Kapwa silang walang saplot at basang basa ang katawan. Hindi ko na alam ang gagawin ko. Hindi ko akalaing magagawa ito ni Daddy Trad. Hindi iyon ang ugaling alam ko kay Daddy, hindi siya ganoong tao.
"Kung gusto mong magkasundo tayo, wag kang sisigaw ng malakas o gagawa ng bagay na ikakagalit ko maliwanag?"
"O-ooo-opo Sir Trad." ramdam ko kay Archie ang takot niya. Sobrang takot. Tulad niya, natatakot ako.
Kapag mahuli nita ako, hindi ko a magagawang iligtas si Archie kay Dad. Mahina pa ako o baka gawin din niya sa akin ang ginagawa niya kay Archie ngayon. Bakit ba nanginginig ang buong katawan ko? Si Dad iyon, siguro hindi niya ako sasaktan.
Unti-unting umiinit sa loob ng kwarto kahit nakabukas ang Aircon. Kailangan kong makaisip ng paraan para matulungan si Archie.
"Sir— wag po..." pagmamakaawa ni Archie habang umiiyak. Hinagis siya ni Dad sa kama at saka pinuwersa ang kamay pataas.
"Tuwad!" bulas ni Dad.
"Sir Trad, please. Wag po—" bigla niyang sinampal si Archie.
"Sinabi kong tuwad!"
Hindi ko kayang tignan silang dalawa. Habang nagmamakaawa si Archie sa ginagawa ni Dad. Iyon ang alam kong maitutulong ko. Dahil isa akong malaking duwag.
"Sir masakit!!!! Tama na po! Arayyy!"
"Ahhh shit ang sarap mo! Kinantot ka naba ng anak ko? Tangina hindi ko mapigilang mapaisip kung pinasubo ka naba ng sawa niya. Kaninong mas masarap, saakin o sa kanya?"
"Wag po Sir Trad! tangalin nyo na masakit po."
"Nakakagigil ka talagang bata ka. Matagal ma kitang kursonada. Wag ka mag-alala, bubuntisin kita hayop ka." Sobrang lakas ng kaba ko, rinig na rinig ko mula sa pinagtataguan ko. Lalo pang lumakas ang lumapit si Dad sa pwesto ko at saka tumigil. Wag niya sanang buksan ang pinto, wag sana.
Dumungaw siya paharap sa pinto ng cabinet. Tanaw na tanaw ko ang kahabaan ni Dad, nakakatakot.
Hindi ko mapigilang humikbi sa ginawa niya kay Archie, agad kong tinakpan ang bibig ko. Mabiti at hindi ako marinig. Ngayon nakagapos ang buong katawan ni Archie. Nakasabit sa kisame habang nakatuwad sa harapan ni Dad,
"Ang ganda mo Archie. Bagay na bagay sa iyo ang pagkakatali ko, nakakalibog ka." sambit ni Dad. Kailangan ko nang matulungan si Archie. Pero papaano? Pagkapa ko sa gilid ko, napansin ko yung umiilaw na pula. Tama— 'yung digital camera na kinuha ko kanina. Itong video na ito, makakarating ito kay Mommy. Hindi ko alam kung paano gamitin.
Binuksan ko ng bahagya ang cabinet at saka ko tinutok ang camera. Tagaktak ang pawis at namamasma ang kamay ko habang hawak ko ang digital camera ni Dad, nakatutok sa kanila. Wag sana akong mahuli, wag sana.
Pagkapindot ko— biglang nagflash ang ilaw sa buong kwarto. Parehas silang natahimik at tumingin sa dereksyon ko. Patay. "Mukang may ibang kasama tayo dito." nagtagpo ang mata naming dalawa sabay ngisi ni Dad. Tumayo siya at lumapit sa pwesto ko, pagbukas niya ang cabinet, bumungad ang buong katawan niya sa akin.
"D-dad..." nanginginig kong saad, nginisian lang ako.
"Lance, kanina kapa nandito. Tama ba?" tanong ni Dad na hindi ko magawang masagot. Nakita ko ng kabuohan si Archie, hirap na hirap sa pwesto niya.
"Kuya Lance tulungan moko. Natatakot na ako. Gusto ko nang makaalis dito." maiyak-iyak na sambit ni Archie iyon habang nakatingin sa mga mata ko. Gusto ko siyang tulungan, gustong gusto.
"Dad— kasi po.." bigla akong hinila ni Dad palabas ng cabinet at saka ako kinaladkad papuntang kama, "Ackk— Dad-"
Tumingin ng seryoso si Dad sa akin at saka ngumisi, "Lance, gusto mo kaming makita diba?! Manood ka kung paano ko bubuntisin ang kaibigan mo." Hinila niya ang kamay ko palapit sa kanya at saka pwersahang hinubad ang short at brief ko. Kahit anong pagpupumiglas ko, wala akong nagawa kundi tignan si Archie na walang saplot, nakalambitim habang humihingi ng tulong. Nanginginig ang buong katawan ko at tagaktak ng pawis.
Hindi ko inaasahan ang mga sumunod na nangyari, pinangudngod ni Dad ang ari ko sa bibig ni Archie.
"Archie!! Dad tama na po—"
"Hindi ba iyan ang gusto mo? Masarap ba? Nakita kitang nagjajakol kanina sa tapat nang kwarto ko, hindi ba masarap si Archir? Sige Archie isubo mo ng buo! Nang matikman mo ang katas ng anak ko. Pagsilbihan mo kaming dalawa."
"Dad! itigil mo na 'to, nasasaktan si Archie!" sigaw ko habang nagpupumiglas palayo kay Archie pero pilit nya akong nilalapit, "Ayoko na Dad!" Matapos ko sabihin iyon, huminto si Dad at lumabas ng kwarto. Bumalik agad si Dad may hawak nang baril.
Agad kong hinarangan si Archie, "Wag Dad!"
Nanghina ang buong katawan ko nang ikasa niya ang kanyang hawak at saka itusok sa likod ni Archie, "Ayoko talaga iyong mga taong hindi nakikinig sa akin. Kapag nasiraan ako ng bait, kakalabitin ko ang gatilyo ng baril ko."
Pinipigilan ko ang hikbi ko para makapagslaita ng maayos, "Dad! wag mong sasaktan si Archie."
Ngumisi siya na parang demonyo, "Sumunod kayo sa ipapagawa ko, at magiging maayos ang lahat." singhal niya habang nakangisi. Wala akong nagawa kundi sumunod sa ipag-uutos ni Dad. Tumango ako at sumang-ayon, wag lang mapahamak si Archie.
"Kantutin mo ang bibig niya tulad ng ginawa ko kanina."
"Dad.."
"Susunod ka o ikaw ang papuputukan ko?!" banta niya na para bang hindi niya ako anak.
Kahit labag sa loob ko, kahit masakit na makita si Archie sa kalagayang iyon, di ako makapalag. Naghubad na ako at saka itinuro ang alaga ko sa kanya. Kita ko ang takot kay Archie perk ang kinabigla ko, kinain niya ang ari ko na nagpanginig sa buong katawan ko.
Nakakakiliti.
Bumulong si Dad sa akin, "Wag ka nang maarte, hindi ba gustong gusto mo ito? Tignan mo tinitigasan ka at si Archie mukang game naman sa ginagawa niya." boses niya na para bang nanghahalina. Tama si Dad, hindi ko mapigilan hindi maigalaw ang balakang ko. Nakakaasar. Bakit ganito, kakaiba sa pakiramdam. Inuubos ang lakas ko.
"Ahhhhh." Napapaungol ako sa ginagawa ni Archie. Para bang bihasa na siya sa ganitong galaw, nakakatakot. Masyadong mabilis ang pangyayari. Nawala na ako sa sarili ko dahil mas iniisip ko ang kalagayan ni Archie at ng pagbabanta ni Dad sa amin. Namalayan ko nalang nilabasan na ako sa loob ng bibig ni Archie. Bumagsak nalang ang ko sa kama, walang lakas. Habang si Dad patuloy parin sa pambababoy kay Archie. Walang ibang nagawa ang kinakapatid ko kundi sumigaw sa sakit.
"Kuya Lance tulungan moko." saad ni Archie habang nalambitin paharap sakin. Hindi ko maigalaw amg buong katawan ko, sobtang said na ang lakas ko at nangingibabaw ang takot. Lalong nadudurong ang puso ko..
"Archie, wala.. akong.. magawa.." saad ko.
Gusto ko man tumulong, wala akong lakas para gumalaw. Naluha nalang ako habang nakikita siyang nahihirapan. Dapat ako ang nasa kalagayan ni Archie, hindi niya deserve ang lahat ng ito, "Please Kuya Archie...." sambit niya habang lumuluha sa harap ko. Sobrang sakit makita si Archie, ang sakit sa dibdib.
"A-archie...S-sorry.." ano nang gagawin ko?
Ilang saglit, may malakas na pagsabog ang dumaundong. Unti-unting kumakapal ang usok sa paligid.
"Shit, ang niluto ko!?" inis na sambit ni Dad. Biglang lumingon sakin si Dad, masama ang tingin at nanlilisik ang mata. Hinigit ni Dad ang damit ko palayo, "Ikaw may gawa noon no? Siguro gusto mong sunugin ang bahay dahil naiingit ka sa aming dalawa?" lalong nanlisik ang mata ni Dad nang magtagpo ang mata naming dalawa. Para siyang walang kinikilalang anak.
"Hindi po Dad—" naramdaman ko nalang na may kamaong sukuntok sa pisngi ko. Natagpuan ko ang sarili kong nakahandusay sa sahig. "Ikaw ang may kasalanan nito! Kung hindi kita nakita dito hindi ko sana makakalimutan ang niluluto ko!" Sabayan pa ng tadyak. Maraming tadyak.
Hindi ko siya maintindihan, nalilito ako. Isa pang tadyak, at isa pa. Hangang sa namamanhid na ang katawan ko sa ginagawa ni Dad na paninipa. Nahihirapan akong huminga, kumakapal ang usok. Tulong.
"Wag mo siyang galawin."
Napansin ko si Archie, naatayo siya sa gilid. Nagkawala siya sa pagkakatali ni Dad, marahil noong ginugulpi na ako ni Dad. Ibang tao siya ngayon. Iba ang mga kilos at tingin niya. Para bang wala siyang takot. Hindi ko na siya makilala.
"Walang ibang gagalaw sa kanya kundi ako lang."
* * *
LANCE POINT OF VIEW
"Aaron, ayos ka lang ba?" saad ni Rico habang kumakain sa styro, "Kanina ka pa nakatingin sa picture na iyan. Ano bang meron at hindi mk maalis ang tingin mo d'yan??"
"Lance!" sita ni Matthew habang may kinukuha sa drawer cabinet malapit sa akin. Doon na ako natauhan.
Pinilit kong ngumiti, "Wag n'yo ako probelmahin. Ayos lang ako."
"Kahit kailan moody ka talaga Lance. Ang hirap mong tantsahin." saad ni Rico habang kumakain.
"Gusto mo bang lumabas muna?" aya ni Aaron, "Bago pa kami makabalik dito kanina, nasalubong ko ang doktor mo. Nakiusap ako kung pwede ka nang lumabas, pumayag naman. Mas makakatulong sa iyo kung makakalanghap ka ng sariwang hangin." paliwanag ni Aaron.
"Sang-ayon ako d'yan, maganda iyan. Stress ka, kakagising mo— Maayos na pakiramdam mo. Approve ako kay Aaron." sabat ni Matthew, "Ako na ang manghihiram wheel chair para naman may magawa ako sa tropa naten."
"Kung ayan ang gusto ninyo. Sabihan n'yo nalang si Kenneth." sambit ni Rico.
Gaya ng gusto nila, sakay ng wheelchair ay tulak-tulak nila ako pasakay sa elevator paakyat sa rooftop. Kasama silang lahat.
Pagdating namin sa taas, sumampal sa muka ko ang sariwang simoy ng hangin, "Ang sarap pala ng hangin Pre. Ganito pala ang amoy kapag nasa galing kang loob hospital." sambit ni Rico.
"Itong hangin ba ang gusto mo? Polluted? Hangin ng manila? Wag na lang." Matthew.
Bumanat si Rico, "Ikaw naman mukang taga bundok. Kung makahangin ng Manila ka parang hindi tayo nakatira dito ah!"
Nagtalo na silang dalawa. Habang ang si Aaron tulak tulak ako palapit sa railings ng rooftop, "Relax mo lang sarili mo. Alam ko nakakastress ang ganitong sitwasyon para sa iyo, ramdam ko" tumango ako bilang pagsang ayon.
"Bakit mo naisipang pumayag na magpahangin tayo dito?" biglang tanong ni Kenneth.
"Pakiramdam ko kailangan kong mahanginan. Nawawala na ako sa sarili ko." seryoso kong sambit. Ilang minuto bago siya sumagot.
Tinapik ako sa balikat nk Aaron, "Lance, wag mo kaming kalilimutan. Nandito kami ng mga kaibigan mo. Susuportahan ka namin sa magiging desisyon mo." saad ni Matthew.
Nangiti ako sa kanya, "Salamat sa inyo. Kung wala kayo, siguro wala na din ako dito. Hindi ko akalaing pupunta kayo para iligtas ako." hindi ko mapigilang mapahikbi.
"Shhhh, Lance wag ka nga masyadong madrama, maiiyak ako sayo eh." narinig kong sumisinghot na si Aaron. Uhugin pa naman ang isang 'to. "Parang gusto ko magpicture ngayon ah. Rico, pahiram nga ng cellphone mo!"
Nalingon naman ako kay Rico na nakasandal sa railings. Malayo ang tingin.
"Rico." tawag ulit ni Aaron at saka siya lumingon. "Sabi ko pahiram ng phone mo!! Naiwan ko cellphone ko sa kwarto ni Lance." inabot niya kay Aaron ang phone. "Tama na ang senti, picture muna tayo." saad ni Aaron. Tinawag na din niya ang tatlo. Nang lumapit ang dalawa, hinanda na niya ang camera ng cellphone.
"Ok mga Pare' selfie tayo. Ready na kayo ah." nag-ayos na sila ng sarili at saka itinaas ni Aaron ang cellphone, "Game."
"Kanya kanyang pose." Kenneth.
"Wag nyoko gayahin." Matthew.
"Ang papanget ninyo sa totoo lang." sabay bugtong hininga ni Aaron. Inayos na ni Aaron ang anggulo nang camera at,
"Okay, ready na. One, two, three!" pagka-click ng cellphone, biglang nagflash sa muka ko ang liwanag kasabay ng mga ala-alang matagal ko nang binaon sa lupa.
* * *
"Wag mo siyang galawin." Napansin ko si Archie, naatayo siya sa gilid. Nagkawala siya sa pagkakatali ni Dad, marahil noong ginugulpi na ako ni Dad. "Walang ibang gagalaw sa kanya kundi ako lang."
Anong nangyari kay Archie?
"Pambihira ka talagang bata ka, lalo akong nagkakainterest sayom." natatawang saad ni Dad, para na siyang may sira sa ulo. "Lumabas din ang tunay na kulay mo."
"Hindi ko akalaing darating ang araw na papalit akonkay Archie." seryosong saad ng kinakapatid ko..
"A-archie..." ngayon ko lang siyang nakitang ganoon. Ibang katauhan niya ngayon.
At ikinagalit iyon ng ama ko, "Gago ka!"
Akmang susuhod si Dad nang, "Sige lumapit ka!" itinutok ni Archie ang hawak ni Dad kanina, baril.
"Archie! awag mong ipuputok 'yan!" hindi niya ako nilingon.
Kita sa muka ni Dad ang pagkabigla, "Paanong..."
"Wag mo akong igaya sa 'yong ungas ka. Nababoy mo siya ngayon, wag mo akong igaya sa kanya." sambit ni Archie. Lalo pang kumakapal ang usok sa loob ng kwarto ko. Agad kong tinakpan ang binig ko. Nahihirapan akong huminga.
"Archie wag mong gawin iyan. Baka makalabit mo—."
"Tumahimik ka! Hindi ako si Archie!" sigaw niya.
Nakarinig nalang ako ng putok ng baril. At isa pa. Hanggang sa nakita ko nalang na may dugong kumakalat sa sahig. Napasandal sa pader si Dad, nakayuko at may tubig na pumapatak sa mata niya.
No, hindi. Hindi pwede mangyari to.
* * *
Natauhan ako bigla nang yugyugin ako sa balikat ni Aaron.
"Lance ayos ka lang ba? Palagi ka nalang nag-space out. May iniisip ka bang malalim? Baka naman pwede kang magkwento." saad ni Aaron.
Sumingin naman si Rico, "Pare, ayos muka. Nawawala ka sa sarili mo. matutulala lang pero walang susuko. Tanginang 'yan kinakabahan ako sa 'yo." matapos niya sabihin iyon— hindi ko namalayan, naiyak nalang ako bigla. Sila pa nakapansin.
Biglang nagtanong si Kenneth, "Lance bakit ka umiiyak, may masakit ba sayo?"
"Bakit kasi may flash sa harapan 'yang cellphone mo Aaron." saad ni Matthew
"Ayos lang ako." natahimik lahat sila. "Ayos na ayos ako." ayaw huminto ang luha ko kahit anong punas ko, kainis. Lumapit si Matthew at saka ako inabutan nang panyo.
"Teka lang mga pare, nai-stress ako sa inyo. Yosi lang ako ah." saad ni Rico.
Nagpunta siya sa gilid palayo sa amin kagat kagat ang yosi. May kinuha sa bulsa niya na lighter. Pagsindi niya, biglang nagliyab ang apoy.
Apoy—
ITUTULOY...