Chereads / Haklı Çıkma Sanatı / Chapter 12 - HİLE 12: İsim Seçme

Chapter 12 - HİLE 12: İsim Seçme

Kendine has bir adı olmayan, ancak metafor aracılığıyla belirtilebilen genel

bir kavram sözkonusuysa, metaforu daha baştan iddiamıza elverişli şekilde

seçmeliyiz. Mesela İspanya'daki iki siyasi parti serviles [köleler-

hizmetkarlar] ve liberales [liberaller] olarak anılır ve tabii bu adlar liberaller

tarafından seçilmiştir.

Protestanlar hem bu adı hem de Evanjelikler adını kendileri seçmiş,

Katolikler ise onlara sapkınlar [Ketzer = heretik] demiştir.

Aynı şey, daha kesin bir anlam taşıyan nesne veya durum isimleri için de

geçerlidir. Mesela, muhalif herhangi bir değişiklik önerdiğinde, bundan

"yenilik" diye söz etmeliyiz, çünkü bu kelime hoş karşılanmaz. Tabii öneriyi

biz getirdiysek, yapacağımız şey bunun tersidir. İlk durumda karşıtlığı anlatmak

için "mevcut düzen", ikincide ise "köhnemiş önyargı" [Bocksbeutel]

demeliyiz. Tamamen kasıtsız ve tarafsız birinin "dinsel pratik" ya da "din

sistemi" kavramlarını kullanacağı yerde, bunlara taraftar biri "dindarlık",

"Tanrı'ya adanmışlık" derken, karşı çıkan biri aynı şeylerden "bağnazlık",

"hurafe" diye söz edebilir. Bu aslında incelmiş bir petitio principii'dir: İspat

edilmek istenen şey önceden sözcüğe, isimlendirmeye katılır, sonra analitik bir

yargı halinde ortaya çıkarılır. Birinin "emniyet altına almak", "gözaltına

almak" dediğine, muhalifi "hapse atmak" diyecektir. Çoğu zaman bir

konuşmacı verdiği isimler aracılığıyla niyetini daha baştan ele verir. Biri

"ruhban sınıfı" der, diğeri "rahip takımı". Bütün hileler arasında bu en sık

başvurulandır ve içgüdüsel olarak kullanılır. "Dinsel coşku" = "fanatizm",

"ahlakdışı davranış veya çapkınlık" = "zina" - "çift anlamlı fıkra" =

"müstehcen fıkra" - "ödeme güçlüğü" = "iflas" - "etkide bulunma ve kişisel

bağlantı yoluyla" = "rüşvet ve iltimasla" - "şükran ve takdir" = "iyi ödeme".