ದೀಪಾವಳಿಯು ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಭಾರತವು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬರುವ ಜನರು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಒಂದುಗೂಡುತ್ತಾರೆ. ದೀಪಾವಳಿ ಅಥವಾ ದೀವಾಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಭಾರತೀಯ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಭ್ರಮ ಸಡಗರದಿಂದ ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದುಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ .ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹಬ್ಬದ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು ತುಂಬಾನೆ ಭರದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿವೆ. ದೀಪಗಳ ಹಬ್ಬ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆ ತೊಟ್ಟು, ದೀಪ ಬೆಳಗಿ ನಂತರ ಸಿಹಿಯನ್ನು ಸವಿಯುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ. ಈಗಿನ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳು ಕೂಡ ಈ ಹಬ್ಬದ ಇತಿಹಾಸ, ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯಲೇಬೇಕು. ಹಾಗಾಗಿ ಹಬ್ಬದ ಸಡಗರದಲ್ಲಿರುವ ನಿಮಗೆ ಹಬ್ಬದ ಕುರಿತಾದ ಒಂದಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇನೆ ತಪ್ಪದೇ ಓದಿ.
ಹಬ್ಬಗಳೆಂದರೆ ಮೈ ಮನ ಸ್ವಚ್ಚಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ದಿನನಿತ್ಯವಲ್ಲದ ಹೊಸದೊಂದು ದಿನದ ಆಚರಣೆ. ಈ ಹಬ್ಬಗಳೇ ಬದುಕಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಕಾರಣ ನಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಬದುಕಿಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಳೆ ತುಂಬುವುದು. ಹಾಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಮನ್ನಣೆಯಿದೆ.
ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಹಬ್ಬವು ಕತ್ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕಿನ ವಿಜಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟದ್ದರ ಮೇಲೆ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ದಿನದಂದು ಬರಲಿದ್ದು, ಈ ವರ್ಷ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 14 ರಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ದೀಪಾವಳಿಯ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ :
ದೀಪಾವಳಿಯು ಬೆಳೆಗಳ ಋತುವಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥಗಳಾದ ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಪದ್ಮ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬದ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ದೀಪಾವಳಿಯು ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಜೈನರು, ಬೌದ್ಧರು ಮತ್ತು ಸಿಖ್ಖರಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಏಳನೇ ಶತಮಾನದ ಸಂಸ್ಕೃತ ನಾಟಕ ನಾಗಾನಂದದಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ದೀಪಪ್ರತಿಪಾದೋತ್ಸವ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನವವಿವಾಹಿತರು ಮತ್ತು ವರರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ದೇವತೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವಿವಾಹದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನಪ್ರಿಯ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಹಬ್ಬವು ಕಾರ್ತಿಕ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯಂದು ಯಮ ಮತ್ತು ನಚಿಕೇತನ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ನಿಜವಾದ ಸಂಪತ್ತೆಂದರೆ ಜ್ಞಾನ, ಸರಿ ಮತ್ತು ತಪ್ಪುಗಳ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಕಥೆಯು ಬಹುಶಃ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಸಮೃದ್ಧಿ, ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ ರಾಜಶೇಖರನ ಒಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಕೃತಿ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸದಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ದೀಪಮಾಲಿಕಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತರ ಅನೇಕರಿಗೆ ಹಬ್ಬವು ವಿಭಿನ್ನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 14 ವರ್ಷಗಳ ವನವಾಸದ ನಂತರ ಭಗವಾನ್ ರಾಮನು ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಜನರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ದಿನದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರರು 12 ವರ್ಷಗಳ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ನಂತರ ಪಾಂಡವರ ಮರಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಈ ದಿನದಂದು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ, ರಾಕ್ಷಸ ನರಕಾಸುರನ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ವಿಜಯದ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಒಂದು ದಿನದ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ದೀಪಾವಳಿಯು ಭಗವಾನ್ ಮಹಾವೀರನ ಮೋಕ್ಷ (ಜ್ಞಾನೋದಯ) ಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮಂಗಳಕರ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿಯು ಕಾಳಿ ಪೂಜೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಇದು ಕಮಲಾತ್ಮಿಕಾ ದೇವಿಯ ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತದೆ. ಬೌದ್ಧರು ಸಹ ಪ್ರಬುದ್ಧ ದಿನವನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗೌತಮ ಬುದ್ಧನು ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆ 18 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಕಪಿಲವಸ್ತುವಿಗೆ ಮರಳಿದನು. ಅವರ ಮರಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಬೆಳಕಿನ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು.
ಐದು ದಿನಗಳ ಆಚರಣೆ :
ದೀಪಾವಳಿಯ ಐದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಪದನಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದಿನ - ನರಕ ಚತುರ್ದಶಿಯು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಸತ್ಯಭಾಮೆಯ ಕೈಯಲ್ಲಿ ನರಕನ ಸೋಲನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಎರಡನೇ ದಿನ - ಅಮವಾಸ್ಯೆ, ಭಕ್ತರು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವಳು ಅತ್ಯಂತ ಕರುಣಾಮಯಿ ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಆಗಾಗ್ಗೆ ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿಗಳಿಗೆ ಶುಭಾಶಯಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಹಲವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಅಮವಾಸ್ಯೆಯಂದು, ಜನರು ಕುಬ್ಜ ಅವತಾರವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಬಲಿಯನ್ನು ನರಕಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿದ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ಸಹ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ದೀಪಗಳ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬಲಿಯು ಮತ್ತೆ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಸುತ್ತಾಡಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ, ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪ್ರೀತಿ, ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಹರಡಲು ಮತ್ತು ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲು.
ಮೂರನೇ ದಿನ - ಕಾರ್ತಿಕ ಶುದ್ಧ ಪಾಡ್ಯಮಿ, ಬಲಿ ನರಕದಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ನೀಡಿದ ವರಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆಳುತ್ತಾನೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ - ಭಾಯಿ ದೂಜ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಯಮ ದ್ವಿತೀಯವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಐದನೇ ದಿನ - ಧನ್ತೇರಸ್, ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ದೀಪಾವಳಿಗೆ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಜನರು ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೈಯನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದದೊಂದಿಗೆ, ಈ ದಿನದಂದು ಯಾರು ಜೂಜಾಡುತ್ತಾರೋ ಅವರು ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷವಿಡೀ ಸಮೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಸುರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದಿನ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಪತಿ ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ದಾಳಗಳನ್ನು ಆಡಿದಳು.
ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಚರಣೆಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ವಿನೋದ, ಜೂಜು ಮತ್ತು ಪಟಾಕಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ತಾತ್ವಿಕ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. 'ಬೆಳಕು' ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಒಳಿತಿನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯಕ್ಕೆ ಮಹತ್ತರವಾದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತ ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಿ.